Doboru właściwej opony do robót ziemnych dokonujemy na podstawie międzynarodowego standardu TRA. Standard kodowania opon TRA został akceptowany przez największe branżowe organizacje : ISO (Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna), ETRTO (Europejska Organizacja Techniczna ds. Opon i Obręczy), TRA (Stowarzyszenie ds. Opon i Obręczy) oraz JATMA (Japońskie Stowarzyszenie Producentów Opon Samochodowych).
Opony przemysłowe w zależności od sposobu użytkowania ( przeznaczenia ) dzielą się na cztery główne kategorie:
C -Walce – Compactor
G -Równiarki – Grader
E -Maszyny do prac ziemnych, samochody, wywrotki, wozidła- Earthmover
L - Ładowarki, spychacze czołowe, koparki, buldożery - Loader & Dozer
Oznaczenia kategorii TRA znajdziemy na boku opony.
Opony z każdej z powyższych kategorii posiadają różne wory i głębokości bieżników. W zależności od specjalizacji zastosowania kategorie dodatkowo oznacza się cyframi
- Standardowy bieżnik – Ribbed
- Standardowy bieżnik trakcyjny - Traction
- Bieżnik standardowy – Rock
- Bieżnik głęboki - Rock (deep tread)
- Bieżnik bardzo głęboki - Rock (very deep tread)
Dodatkowo stosuje się Literę S oznaczająca bieżnik gładki ( ang. Smooth) np. L5S , 5S- Bieżnik gładki bardzo głęboki- Smooth (very deep tread)
7- Bieżnik Flotacyjny
|
KOD |
Rzeźba bieżnika |
Zastosowanie |
|
C1 |
Bieżnik gładki |
Walce |
|
E1 |
Standardowy bieżnik RIB |
Transport |
|
E2 |
Standardowy bieżnik trakcyjny |
Transport |
|
E3 |
Bieżnik standardowy |
Transport |
|
E4 |
Bieżnik głęboki |
Transport |
|
E7 |
Bieżnik Flotacyjny |
Transport |
|
G1 |
Standardowy bieżnik RIB |
Równiarki |
|
G2 |
Standardowy bieżnik trakcyjny |
Równiarki |
|
G3 |
Bieżnik standardowy |
Równiarki |
|
G4 |
Bieżnik głęboki |
Równiarki |
|
G5 |
Bieżnik bardzo głęboki |
Równiarki |
|
L2 |
Standardowy bieżnik trakcyjny |
Ładowarki, spychacze |
|
L3 |
Bieżnik standardowy |
Ładowarki, spychacze |
|
L4 |
Bieżnik głęboki |
Ładowarki, spychacze |
|
L5 |
Bieżnik bardzo głęboki |
Ładowarki, spychacze |
|
L3S |
Bieżnik gładki standardowy |
Ładowarki, spychacze |
|
L4S |
Bieżnik gładki głęboki |
Ładowarki, spychacze |
|
L5S |
Bieżnik gładki bardzo głęboki |
Ładowarki, spychacze |
Krótki informator i kilka zaleceń dotyczących użytkowania opon przemysłowych
Opony to jedyny element kontaktu pojazdu z podłożem, a co za tym idzie należy dbać o nie z jak największą starannością. Zachowanie jakości i osiągów opon zależy od utrzymania ich we właściwym stanie. Zalecamy stosowanie się do poniższych wskazówek dotyczących bezpieczeństwa i eksploatacji opon. ZaIecenia podlegają bardziej rygorystycznym lokalnym wymogom prawnym.
Wybór opony
Wybór opon musi być zgodny z obowiązującymi przepisami, zaleceniami producenta pojazdu dotyczącymi jego wyposażenia lub wymogami określonymi przez właściwą organizację (rozmiar, indeksy nośności i prędkości, budowa opony itd.). Wyboru opon należy dokonywać pod kątem warunków użytkowania tak, aby opony w pełni spełniały oczekiwania użytkownika pod względem osiągów. Różnice w rzeźbie bieżnika opon wynikają przede wszystkim z rożnych aspektów użytkowania sprzętu na danym podłożu, do których nalezą: przyczepność, ryzyko przecięcia opon i tempo zużycia. Optymalna wydajność maszyn w dużej mierze zależy od zamontowanych na nich opon.
Montaż opony z nieodpowiednim bieżnikiem może drastycznie skrócić jej żywotność i obniżyć wydajność pojazdu.
W przypadku wyboru opon do modyfikowanego pojazdu należy sprawdzić, czy dane rozwiązanie jest zgodne z przepisami, specyfikacją techniczną pojazdu, zaleceniami jego producenta i warunkami użytkowania (należy zapoznać się z przepisami danym w kraju). W niektórych krajach dopuszczenie do użytkowania modyfikowanego pojazdu jest uzależnione od uzyskania pozwolenia wydanego przez właściwy organ.
Przed montażem na podjeździe opony używanej należy zlecić jej dokładny przegląd specjaliście od opon. Celem takiego przeglądu jest zagwarantowanie bezpieczeństwa jej użytkowania i sprawdzenie, czy stan opony jest zgodny z przepisami (patrz ,,Kontrola i obsługa opon na pojeździe"),
Eksploatacja opon
Zabrania się użytkowania opon wykraczającego poza ograniczenia związane ze specyfikacją techniczną, z jaką opona uzyskała homologację na danej maszynie. Zmiana geometrii lub niewłaściwa geometria pojazdu mogą wpływać na osiągi opon. Użytkowanie opon w nieodpowiednich warunkach lub montaż niewłaściwych opon na pojeździe może prowadzić do przedwczesnego zużycia niektórych elementów mechanicznych pojazdu. Bez względnie należy sprawdzić zalecenia producenta opony co do wyboru obręczy tzn montaż na obręczach jednoczęściowych lub wieloczęściowych
Zalecenia - montaż bliźniaczy
Stanowczo odradza się :
- montaż bliźniaczy opon radialnych z oponami diagonalnymi
- montaż bliźniaczy opon z bieżnikiem o standardowej głębokości z oponami z bieżnikiem głębokim
- montaż bliźniaczy opon tego samego typu, ale o różnej głębokości bieżnika (przepisy w niektórych krajach określają dopuszczalną wartość różnicy głębokości).
- montaż opon o tym samym wzorze bieżnika na jednej osi jest wymagany przepisami lub szczególnie zalecany ze względów technicznych.
Montaż opon
Montaż opony przeprowadzany zgodnie z zaleceniami i zachowaniem odpowiednich środków bezpieczeństwa jest najlepszym zabezpieczeniem ludzi i sprzętu, pozwala także w pełni wykorzystać potencjał ogumienia. Niewłaściwy montaż może prowadzić do uszkodzenia opon lub pojazdu, a nawet być przyczyną wypadków (z obrażeniami u ludzi lub ofiarami śmiertelnymi). Konieczne jest zatem powierzenie montażu opon specjalistom w zakresie ogumienia dysponującym odpowiednim sprzętem i narzędziami. Zgodnie z przepisami, zaleceniami technicznym oraz zasadami bezpieczeństwa opony zamontowane na jednej osi muszą być tego samego typu.
Opony dętkowe należy montować z ochraniaczem i dętką dobraną do typu opony.
Czynności montażowe należy zawsze wykonywać zgodnie z zaleceniami producentów ogumienia, pojazdu i kół w sposób opisany w instrukcjach obsługi maszyn i urządzeń do montażu i demontażu opon.
Ogólne środki ostrożności
- Montażyści muszą nosić odzież ochronną.
- Montażyści muszą znać zalecaną procedurę.
- Montażyści mają obowiązek sprawdzić, czy silnik pojazdu jest wyłączony, a pojazd jest właściwie unieruchomiony ( zaciągnięty hamulec ręczny, klocki pod kołami, podpórki itp.).
Środki ostrożność przy demontażu opon
- a) odkręcanie koła, przed odkręceniem koła z uszkodzoną felgą lub demontażem opon w układzie bliźniaczym konieczne jest spuszczenie powietrza z opony i usunięcie wkładki zaworu. Niezastosowanie się do niniejszego zalecenia może być przyczyną wypadku z bardzo poważnymi konsekwencjami. Należy sprawdzić, czy temperatura opony pozwala na jej bezpieczny demontaż. Czynności montażowe i demontażowe należy wykonywać zgodnie z zaleceniami producenta ogumienia.
- b) po odkręceniu koła od pojazdu przed przystąpieniem do jakichkolwiek czynności demontażowych najeży całkowicie wypuścić powietrze Z opony.
Środki ostrożności podczas montażu opon
- Przed przystąpieniem do montażu sprawdź, czy wszystkie elementy koła są w dobrym stanie.
- Sprawdź, czy rozmiar opony pasuje do rozmiaru koła,
- Sprawdź, czy typ opony jest odpowiedni dla koła.
-Zawsze zwracaj uwagę na oznaczenia na boku opony informujące o pozycji opony i kierunku jej toczenia,
- Montując oponę na obręczach wieloczęściowych, załóż nowe uszczelki (O-ring).
- Wymień zawór gumowy.
- W przypadku zaworów metalowych sprawdź ich szczelność i w razie konieczności wymień wkładkę zaworu lub uszczelki.
Nakrętki koła zamontowanego na pojeździe dokręć kluczem dynamometrycznym do właściwego momentu dokręcania śrub określonego przez producenta pojazdu.
Zalecenia dotyczące pompowania opon
Ciśnienie w oponach ma decydujący wpływ na optymalne osiągi opon, ale również na bezpieczeństwo ich użytkowania. Odpowiednie ciśnienie w oponach zapewnia właściwe zachowanie pojazdu na drodze (przyczepność i hamowanie), a także zapewnia stabilność opon. Opony należy pompować wyłącznie przy użyciu właściwego sprzętu wyposażonego w zawór bezpieczeństwa. Montażysta musi zawsze znajdować się w bezpiecznej odległości od opony tak, aby uniknąć odniesienia obrażeń w przypadku wstrzału opony lub niekontrolowanego ujścia powietrza.
Ciśnienie robocze
Pompując opony należy bezwzględnie przestrzegać ciśnienia zalecanego przez producenta opon i pojazdu,
Jeżeli nie jest możliwe ustalenie właściwego ciśnienia (na przykład z powodu nieznajomości obciążenia pojazdu, warunków eksploatacji itp,), należy sprawdzić wartość w katalogu montażu opon. Jazda na oponach z zaniżonym lub zawyżonym ciśnieniem może znacząco wpływać na parametry osiągów opon. Jazda z zaniżonym ciśnieniem powoduje przegrzewanie się opony, co może prowadzić do uszkodzenia jej wewnętrznych elementów. Tego typu uszkodzenia są nieodwracalne i mogą spowodować zniszczenie opony i nagłe ujście powietrza. Skutki jazdy na oponie o zbyt niskim ciśnieniu mogą być niewidoczne i ujawnić się dopiero po uzupełnieniu ciśnienia i podczas dalszej eksploatacji.
Przechowywanie i konserwacja opon
Opony powinny być przechowywane:
- W pomieszczeniu przewiewnym, suchym i o umiarkowanej temperaturze, w miejscu chronionym przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych oraz wilgoci.
- Z dala od wszelkich substancji chemicznych, rozpuszczalników oraz innych produktów węglowodorowych, które mogłyby mieć niszczący wpływ na strukturę gumy,
- Z dala od przedmiotów, które mogłyby uszkodzić oponę (ostro zakończone elementy metalowe, drewniane itp.).
- Z dala od źródeł otwartego ognia, rozżarzonych elementów oraz urządzeń iskrzących lub generujących wyładowania elektryczne lub ozon (transformatory, silniki elektryczne, sprzęt spawalniczy itp.).
Niewłaściwe obchodzenie się ze zdemontowaną oponą może spowodować uszkodzenie uniemożliwiające jej dalsze użytkowanie.
Aby uniknąć ryzyka uszkodzenia stopki, zalecamy:
- Podnoszenie opony na haku dźwigu inaczej niż za stopkę.
- Stosowanie płaskich taśm do podnoszenia opon (wykluczone są linki stalowe i łańcuchy).
- Podnoszenie opony pod bieżnikiem zamiast pod stopkami przy podnoszeniu wózkiem widłowym.
Akcesoria należy przechowywać w oryginalnych opakowaniach, na podłożu uniemożliwiającym przecięcie, rozdarcie lub przebicie gumy.
Do przenoszenia opon lub akcesoriów należy zawsze stosować sprzęt bezpieczny dla gumy.
Kontrola i obsługa opon na pojeździe
Przed inspekcją należy unieruchomić pojazd. Kontrolę stan opon należy przeprowadzać regularnie. Zalecane jest sprawdzanie, czy śruby i nakrętki kół są przykręcone z momentem dokręcania podanym przez producenta pojazdu. Przebicia, przecięcia i widoczne odkształcenia bieżnika, boków opony lub obszaru stopki (kołnierza) muszą być poddane inspekcji (wewnątrz opony i od zewnątrz) przeprowadzonej przez osobę zawodowo zajmującą się ogumieniem. identyczna procedura obowiązuje w przypadku uszkodzenia felgi.
W żadnym wypadku nie wolno używać opon z uszkodzoną lub odsłoniętą drutówką, rozwarstwionym opasaniem lub osnową, widocznymi linkami osnowy, uszkodzeniem powstałym na skutek kontaktu gumy z olejami lub substancjami żrącymi, zmarszczeniami i otarciami wewnątrz opony oraz innymi uszkodzeniami wewnętrznych warstw gumy spowodowanych jazdą z zaniżonym ciśnieniem lub na oponie bez powietrza. Przy każdej kontroli stanu opon należy także sprawdzić, w jakim stanie jest kapturek zaworu i w razie jakichkolwiek wątpliwości wymienić go na nowy.
Sprawdzanie zużycia ogumienia
Stopień zużycia należy zawsze sprawdzać w kilku miejscach na oponie, Głębokość rowków bieżnika można sprawdzać głębokościomierzem lub za pomocą wskaźników zużycia bieżnika (oznaczonych na boku opony odpowiednim symbolem). Jeżeli zużycie bieżnika osiągnęło dopuszczalny poziom, opony należy zdemontować i wymienić. W przypadku wystąpienia nietypowego zużycia lub różnicy w zużyciu opon na tej samej osi należy skonsultować się ze specjalistą od opon.
Ciśnienie
Ciśnienie w oponach trzeba regularnie uzupełniać, ponieważ uchodzenie powietrza z opony jest procesem naturalnym. Przeprowadzając regularne kontrole można wykryć nadmierne spadki ciśnienia w oponach. Należy zawsze sprawdzać wszystkie opony na pojeździe. Jazda z zaniżonym ciśnieniem powoduje przegrzewanie się opony, co może prowadzić do uszkodzenia jej wewnętrznych elementów. Tego typu uszkodzenia są nieodwracalne i mogą spowodować nagłe ujście powietrza. Skutki jazdy na oponie o zbyt niskim ciśnieniu mogą być niewidoczne, a ujawnić się dopiero po uzupełnieniu ciśnienia i dalszej eksploatacji.
Zawyżone ciśnienie może z kolei prowadzić do przedwczesnego i nieregularnego zużycia ogumienia, a w konsekwencji zmniejszyć odporność opon na uderzenia prowadzące do uszkodzeń bieżnika, rozerwania karkasu itp. Zalecane jest sprawdzanie ciśnienia na zimnych oponach. Wartość ciśnienia mierzonego w oponach rozgrzanych jazdą może być nieprawidłowa. Wynik pomiaru ciśnienia na ciepłej oponie należy skorygować zgodnie z zaleceniami producenta.
Z uwagi na wzrost ciśnienia powietrza w oponach wraz ze wzrostem ich temperatury nie wolno pompować ciepłych opon.
Ciśnienie w oponach w montażu bliźniaczym musi być takie samo.
Pompowanie azotem nie zwalnia użytkownika z obowiązku regularnego sprawdzania ciśnienia w oponach. Regulując ciśnienie w oponie należy zawsze stosować się do zaleceń producenta opon lub pojazdu.
Naprawy opon
Naprawy opon mogą być wykonywane wyłącznie przez specjalistę. Nie wszystkie uszkodzenia nadają się do naprawy. Uszkodzenie opony eksploatowanej przy zaniżonym ciśnieniu mogą być nieodwracalne i wyłącznie dogłębne sprawdzenie stanu wnętrza opony pozwoli na podjęcie decyzji, czy nadaje się ona do dalszego użytkowania, Aby dokładnie ocenić faktyczny stan ogumienia określić zakres prac naprawczych, konieczny jest demontaż opony.
Żywotność opon
Opona jest produktem złożonym z wielu elementów i mieszanek gumy dobranych specjalnie pod kątem użytkowania ogumienia. Z czasem komponenty opony ulegają naturalnemu zużyciu. Stopień i szybkość zużywania się opony zależy od czynników klimatycznych, warunków przechowywania (w tym temperatury, wilgotności powietrza) oraz warunków, w jakich jest użytkowana (obciążenie, prędkość, ciśnienie powietrza, stopień zużycia itp.). Z racji występowania tak wielu czynników nie jest możliwe dokładne określenie trwałości opony. Dlatego też zachęca się operatorów do poddawania ogumienia inspekcji przeprowadzanych przez specjalistę od opon, który oceni, czy opony nadają się do dalszej eksploatacji, inspekcję opon należy przeprowadzać co najmniej raz w roku.
